Εκείνος ο οποίος προτίθεται να εξετάσει τόν Μότσαρτ σάν Τέκτονα επιβάλλεται να έχει κάποια ιδέα περί τής θέσεως τού Τεκτονισμού κατά τόν χρόνο καί τόν τόπο πού ο Μότσαρτ δέχονταν το Τεκτονικό φώς. Είναι γνωστό ότι ο Τεκτονισμός μετά τόν σχηματισμό τής Μεγάλης Στοάς τής Αγγλίας, εξαπλώθηκε ταχύτατα σε όλη τήν Ευρώπη καί στίς Αγγλικές αποικίες. Η κίνηση αυτή επεξετάθηκε στήν Αυστρία καί στήν Γερμανία όπου αναπτύχθηκε επίσης ταχύτατα. Σε αυτό συνέβαλε καί η άνοδος το 1745 στόν αυτοκρατορικό θρόνο τής Γερμανίας τού Φραγκίσκου τού Α’ μυηθέντος στόν Τεκτονισμό το 1731. Οι Στοές στίς χώρες αυτές, όπως άλλωστε καί στίς άλλες, συγκέντρωναν κατά τήν περίοδο αυτήν ένα μεγάλο μέρος τής αριστοκρατίας τού πνεύματος καί όχι λίγους κληρικούς. Σε αυτές συναντούσε κανείς τόν μεγάλο Γερμανό ποιητή καί φιλόσοφο Herder, μυημένο το 1766 στήν Ρίγα, τόν Λέσινγκ σιτο Αμβούργο το 1771, τόν Γκαίτε στήν Βαϊμάρη το 1780 καί πολλούς άλλους. Στήν Βιέννη ειδικότερα ανθούσε τότε ο Τεκτονισμός. Υπήρχαν σε αυτήν πολλές Στοές οι οποίες είχαν πραγματική δράση στόν κόσμο. Η δραστηριότητα αυτή τών Στοών διευκολύνονταν στήν περιοχή τής αυτοκρατορίας ιδίως σπό τήν παρουσία στόν θρόνο τού Τέκτωνος αυτοκράτορα Φραγκίσκου τού Α’ καί μετ’ αυτού, από το 1765-1790, τού Ιωσήφ τού Β’ τού τύπου τού πεφωτισμένου Δεσπότου. Σε αυτό, όχι λίγο, συνέβαλε καί ο έχων τήν πνευματική κατεύθυνση τού Τεκτονικού έργου, κατά τήν περίοδο αυτήν, ο αυλικός σύμβουλος Φόν Μπόρν. Ο άνθρωπος αυτός συγκέντρωνε στόν εαυτόν του τίς αρετές τού ανθρωπισμού, τού σοφού καί τού φιλόσοφου, εκτιμώμενος μεταξύ πάντων καί παρά πάντων, είχε εφ’ όλου τού στήν Γερμανική γλώσσα Τεκτονισμού, καί ιδίως τής Βιέννης, μεγάλη επίδραση.
Ο Μότσαρτ ο οποίος λόγω τής πρώϊμης μουσικής μεγαλοφυΐας του βοηθούμενης από μία εξαιρετική ικανότητα πρός εργασία, ήρθε νεότατος σε επαφή με τήν κοσμική, αλλά καί τήν πνευματική αριστοκρατία τής Βιέννης, οπότε δέν ήταν δυνατόν να μείνει ανεπηρέαστος από τήν ακτινοβολία τήν οποία ο Τεκτονισμός εξέπεμπε μέχρι τής αυτοκρατορικής αυλής, η οποία ήταν κατά τήν περίοδο αυτήν, αληθινό σταυροδρόμι τών επαναστατικών ιδεών τού 18ου αιώνος. Ο Τεκτονισμός ο οποίος δέν προσβάλλονταν από κανέναν, προστατευόμενος από τόν αυτοκράτορα καί εκτιμώμενος από τούς πλέον σημαίνοντες άρχοντες τής εποχής, δέχεται στούς κόλπους του καί αφομοιώνει όλα τα ρεύματα, μυστικιστικά ή ορθολογιστικά, φέρνει στίς τάξεις του επιστήμονες, όπως καί τούς κληρικούς καί ενισχύει τίς νέες τάσεις. Κάτω από τίς συνθήκες αυτές μπορεί να πεί κανείς ότι ο Μότσαρτ ήταν φτιαγμένος γιά τόν Τεκτονισμό όπως καί ο Τεκτονισμός γιά τόν Μότσαρτ. Ο μέγας μουσουργός μπαίνοντας στόν Τεκτονισμό θήτευσε καθόλα τα υπόλοιπα 7 χρόνια τής ζωής του ως πιστός οπαδός τών αρχών καί ιδεών τού Τάγματος. Παρακολούθησε κανονικά τίς εργασίες ιδίως τής Στοάς “Αληθής Ομόνοια” τής οποίας τήν πρώτη σφύραν κρατούσε ο Φον Μπόρν. Στίς 11 Φεβρουαρίου τού επόμενου έτους τής μυήσεώς του δλδ. το 1784 παρέστη στήν μύηση τού φίλου του Χάϋντν, οι οποίες σχέσεις του μετά έγιναν ειλικρινά αδελφικές καί σε εκδήλωση τών αισθημάτων του αυτών τήν ίδια χρονιά τού αφιέρωσε εξη κουαρτέττα του. Στίς 8 Απριλίου δε’ παρέστη καί στήν μύηση τού πατέρα του, τού οποίου τήν εισδοχή στόν Τεκτονισμό είχε ζητήσει ο ίδιος. Μεγαλύτερη απόδειξη τής εκτιμήσεώς του πρός τόν Τεκτονισμό καί τής ζωηρώτητας τών Τεκτονικών του αισθημάτων από αυτήν, ο Μότσαρτ δέν μπορούσε να δώσει. Η κοινή ιδιότητα τού Τεκτονισμού ωθεί πατέρα καί υιό σε μακρά περί τού Τεκτονισμού αλληλογραφία, τήν οποία γιά λόγους προνοίας κατέστρεψε ο πατέρας κατά τήν εποχή πού ο Τεκτονισμός μετά τήν βασιλεία τού Ιωσήφ τού Β’ καταδιώκονταν μέσα στήν αυτοκρατορία σάν ευνοήσασα τήν Γαλλική Επανάσταση. Δέν γνωρίζουμε πότε έλαβε ο Μότσαρτ τόν δεύτερο καί τρίτο βαθμό. Πάντως βέβαιο είναι ότι πρίν τής 22ας Απριλίου 1785, όταν τούς έλαβε ο πατέρας του. Ας σημειωθεί παρεπιπτόντως ότι ενώ οι Στοές ήταν πολύ δύσκολες στήν εισδοχή, δέν δίσταζαν να παρέχουν τούς βαθμούς με μεγάλη ταχύτητα. Θα μπορούσε κανείς να μεμφθεί τήν σπουδή αυτή διότι οποιαδήποτε καί αν ήταν τα προσόντα τού νεοφύτου, οι λόγοι τής μη σπουδής συντρέχουν γιά όλες τίς εποχές καί όλους τούς τόπους. Γιά να κατανοήσουμε όμως πώς καί γιατί ο Τεκτονισμός εξάσκησε επάνω σε αυτόν τόσο μεγάλη επίδραση, πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν σάν κύριο παράγοντα εκτός τών ήδη εκτεθειμένων, τήν εξαιρετική ευαισθησία με τήν οποία ήταν προικισμένος. Αυτό το διαπιστώνει καί ένας μη Τεκτων διευθυντής τού μουσείου Μότσαρτ στό Σάλτσμπουργκ: “Χωρίς σκιά αμφιβολίας, λέει, αι μεγάλαι ανθρωπιστικαί προσπάθεια τού Ελευθεροτοκτονισμού επηρέασαν βαθύτατα τήν τόσον επιδεκτικήν ευαισθησίαν τού Μόζαρτ είς τόν αγώνα κατά τών δεισιδαιμονιών καί υπέρ τής ελευθερίας τής σκέψεως καί τής αδελφικής ισότητος τών δικαιωμάτων τού ανθρώπου”.
